ดาวเทียม GOES-19 เริ่มการปฏิบัติการ พร้อมให้ข้อมูลด้านสิ่งแวดล้อมระดับโลก

ดาวเทียม GOES-19 ขององค์การบริหารมหาสมุทรและบรรยากาศแห่งชาติ สหรัฐฯ (National Oceanic and Atmospheric Administration: NOAA) ซึ่งเป็นดาวเทียมดวงล่าสุดและดวงสุดท้ายในซีรีส์ GOES-R ได้เริ่มปฏิบัติการอย่างเป็นทางการเมื่อวันที่ 4 เมษายน 2025 ที่ผ่านมา ในชื่อ GOES East หลังจากการปล่อยขึ้นสู่ห้วงอวกาศเมื่อวันที่ 25 มิถุนายน 2024 

ดาวเทียม GOES-19 จะมาแทนที่ดาวเทียม GOES-16 ซึ่งจะกลายเป็นดาวเทียมสำรองสำหรับกลุ่มดาวเทียมค้างฟ้า (Geostationary constellation) ที่ NOAA ยังใช้งานอยู่ ดาวเทียม GOES-19 จะอยู่ในตำแหน่งเหนือเส้นศูนย์สูตร 22,236 ไมล์ที่ลองติจูด 75.2 องศาตะวันตก และมีหน้าที่ในการสนับสนุนภารกิจของ NOAA ในการเข้าถึงข้อมูลด้านสิ่งแวดล้อมระดับโลกอย่างปลอดภัยและทันท่วงที ในบทบาทใหม่นี้ GOES-19 จะทำหน้าที่เป็นดาวเทียมค้างฟ้าหลักของ NOAA สำหรับซีกโลกตะวันตกเป็นส่วนใหญ่ โดยจะติดตามพายุเฮอริเคนและพายุโซนร้อนในมหาสมุทรแอตแลนติก รวมถึงตรวจสอบสภาพอากาศเลวร้าย ไฟป่า การปะทุของภูเขาไฟ และเหตุการณ์ด้านสิ่งแวดล้อมอื่นๆ ที่ส่งผลกระทบต่อพื้นที่ในสหรัฐฯ

แม้ว่า GOES-19 จะเพิ่งเริ่มปฏิบัติการอย่างเป็นทางการ แต่ก็ได้มีการส่งภาพและข้อมูลเบื้องต้นตั้งแต่เดือนกันยายน 2024 ปัจจุบันสามารถดูภาพถ่ายดาวเทียม GOES-19 แบบเรียลไทม์ได้ที่เวบไซต์ NESDIS Center for Satellite Applications and Research (STAR) ภาพที่ได้จะมีลักษณะเช่นเดียวกับรุ่นก่อนหน้าในซีรีส์ GOES-R นั่นคือการให้ภาพอินฟราเรดความละเอียดสูง ซึ่งสามารถทำแผนที่ฟ้าผ่าแบบเรียลไทม์ได้ นอกจากนี้ ยังมีเครื่องมือตรวจสภาพอากาศในอวกาศสำหรับตรวจสอบดวงอาทิตย์ เช่น โคโรนากราฟ (Coronagraph instrument: CCOR-1) ที่สามารถถ่ายภาพบรรยากาศชั้นนอกของดวงอาทิตย์ได้ (Solar corona) เพื่อตรวจจับลักษณะของการปลดปล่อยมวลโคโรนาซึ่งสามารถรบกวนชั้นบรรยากาศแมกนีโตสเฟียร์ของโลก ส่งผลให้เกิดพายุแม่เหล็กโลก แสงเหนือ และอาจส่งผลต่อเทคโนโลยีต่างๆ เช่น ไฟฟ้าและการสื่อสารผ่านดาวเทียม CCOR-1 จะเป็นแหล่งข้อมูลสำคัญเกี่ยวกับสภาวะพายุแม่เหล็กโลกที่กำลังจะเกิดขึ้น ทำให้ศูนย์พยากรณ์สภาพอากาศในอวกาศ (Space Weather Prediction Center: SWPC) สามารถออกคำเตือนล่วงหน้าได้ 1-3 วัน

GOES-R Series เป็นภารกิจที่ประกอบด้วยดาวเทียม 4 ดวง ได้แก่ GOES-R (GOES-16 ปล่อยในปี 2016), GOES-S (GOES-17 ปล่อยในปี 2018), GOES-T (GOES-18 ปล่อยในปี 2022) และ GOES-U (GOES-19) โครงการนี้เป็นความร่วมมือระหว่าง NOAA และ NASA โดย NASA สร้างและปล่อยดาวเทียมสำหรับ NOAA ส่วน NOAA มีหน้าที่ปฏิบัติการดาวเทียมและให้ข้อมูลไปยังผู้ใช้ทั่วโลก ปัจจุบัน GOES-19 และ GOES-18 (GOES West) มีหน้าที่เฝ้าติดตามพื้นที่กว่าครึ่งโลกตั้งแต่ชายฝั่งตะวันตกของแอฟริกาไปจนถึงนิวซีแลนด์ และตั้งแต่อาร์กติกเซอร์เคิลไปจนถึงแอนตาร์กติกเซอร์เคิล ข้อมูลของดาวเทียมเหล่านี้จะเป็นตัวช่วยสำหรับนักพยากรณ์อากาศ ผู้จัดการเหตุการณ์ฉุกเฉิน ผู้ตอบสนองเหตุการณ์ฉุกเฉิน อุตสาหกรรมการบินและการเดินเรือ เป็นต้น

GOES-19 เริ่มปฏฺบัติการอย่างเป็นทางการในช่วงเวลาประวัติศาสตร์ของโครงการ GOES ซึ่งตรงกับวันครบรอบ 50 ปีในปี 2025 นับตั้งแต่เปิดตัวดาวเทียม GOES ดวงแรกในปี 1975 โดย NOAA และ NASA ได้ร่วมมือกันเพื่อพัฒนาระบบการสังเกตการณ์ด้วยดาวเทียม ดาวเทียมแต่ละรุ่นได้นำมาซึ่งความก้าวหน้าครั้งสำคัญสำหรับการติดตามสิ่งแวดล้อม การเข้าร่วมกลุ่มดาวเทียมของ GOES-19 ทำให้ภารกิจของ NOAA มีความพร้อมที่จะส่งมอบข้อมูลที่เป็นประโยชน์ด้านสิ่งแวดล้อมต่อไปจนถึงปี 2030

-------------------

แหล่งข้อมูลอ้างอิง

NOAA’s GOES-19 satellite now operational, providing critical new data to forecasters, https://www.noaa.gov/news-release/noaas-goes-19-satellite-now-operational-providing-critical-new-data-to-forecasters