โรคทางสมองลึกลับที่ไม่ใช่เรื่องลึกลับอีกต่อไป

เมื่อหกปีก่อน นักประสาทวิทยาชาวแคนาดารายหนึ่งได้รายงานถึงอาการประหลาดในกลุ่มผู้ป่วยในจังหวัด New Brunswick ของแคนาดา ซึ่งตั้งอยู่ติดกับรัฐ Maine ของสหรัฐฯ

ดร. Alier Marrero นักประสาทวิทยาผู้สังเกตกรณีดังกล่าว เปิดเผยว่าผู้ป่วยมีอาการหลอน กล้ามเนื้อกระตุก สูญเสียความทรงจำอย่างรวดเร็ว และรู้สึกเหมือนมีแมลงคลานอยู่ใต้ผิวหนัง อย่างไรก็ตาม อาการที่ปรากฏและผลการสแกนสมองไม่ตรงกับโรคที่รู้จัก จึงทำให้กรณีนี้ยังเป็นปริศนาในขณะนั้น แต่ในเวลาต่อมา แพทย์ผู้ตรวจสอบกรณีดังกล่าวได้วินิจฉัยและระบุว่าเป็นโรคทางระบบประสาท ได้แก่ อัลไซเมอร์ พาร์กินสัน มะเร็ง และภาวะทางระบบประสาทอื่น ๆ จากการศึกษาล่าสุดซึ่งตีพิมพ์ในวารสาร JAMA Neurology ยืนยันข้อค้นพบนี้ และระบุว่า ความน่าจะเป็นที่กรณีเหล่านี้เป็นโรคใหม่มีเพียงประมาณ 1 ในล้าน

ทีมแพทย์ได้ประเมินผู้ป่วย 25 รายที่เคยถูกจัดอยู่ในกลุ่มโรคลึกลับใน New Brunswick โดยมี 11 รายที่เสียชีวิต นักพยาธิวิทยาจึงอาศัยการชันสูตรพลิกศพเพื่อหาสาเหตุ ส่วนผู้ป่วยอีก 14 รายที่ยังมีชีวิตอยู่ได้รับการประเมินทางสติปัญญาและการตรวจวินิจฉัยอื่น ๆ ซึ่งทีมวิจัยสรุปว่า ทุกกรณีสามารถอธิบายได้ด้วยโรคที่เป็นที่รู้จัก เช่น อัลไซเมอร์ พาร์กินสัน มะเร็ง การบาดเจ็บที่สมอง หรืออาการหลังจากการถูกกระทบกระเทือนทางสมอง (post-concussion symptoms) อย่างไรก็ตาม แพทย์บางรายแสดงความกังวลว่า การที่ผู้ป่วยยังไม่เข้าใจต้นตอของอาการ อาจทำให้พวกเขาไม่ยอมรับการวินิจฉัยใหม่ โดยเฉพาะเมื่อบางคนและครอบครัวเชื่อมั่นในทฤษฎีของโรคลึกลับ โดยตามรายงานระบุว่า ผู้ป่วย 52 รายในกลุ่มดังกล่าวปฏิเสธที่จะเข้ารับการประเมินเพิ่มเติม และอีก 42 รายไม่ตอบกลับคำเชิญให้เข้าร่วมการศึกษา ซึ่งอาจสะท้อนถึงความไว้วางใจที่ลดลงในสถาบันสาธารณสุข และผลกระทบจากข้อมูลที่ผิดซึ่งเผยแพร่ผ่านสื่อและโซเชียลมีเดีย

การสืบสวนที่ยังคงดำเนินอยู่

เมื่อหน่วยงานสาธารณสุขของแคนาดาเริ่มสืบสวนกรณีต่างๆ เกี่ยวกับทฤษฎีโรคลึกลับที่ได้รับความสนใจในปี 2021 แม้ว่าการสืบสวนจะสรุปได้ว่าผู้ป่วยส่วนใหญ่มีโรคที่รู้จักกันดีอยู่แล้ว แต่บางครอบครัวก็ยังคงไม่เชื่อ ทำให้ Susan Holt นายกรัฐมนตรีของ New Brunswick เรียกร้องให้รัฐมนตรีสาธารณสุขของจังหวัดดำเนินการตรวจสอบทางวิทยาศาสตร์เกี่ยวกับโรคทางสมองที่เป็นปริศนา ปัจจุบัน ญาติผู้ป่วยบางรายเชื่อว่าการสัมผัสกับสิ่งแวดล้อมเป็นตัวกระตุ้นให้เกิดโรค โดยอ้างอิงผลการตรวจเลือดและปัสสาวะของผู้ป่วยที่แสดงให้เห็นว่ามีโลหะหนัก ยาฆ่าแมลง และแอนติบอดีหายากที่ต้องได้รับการศึกษาเพิ่มเติม

จากการประเมินผู้ป่วยกว่า 500 รายในคลัสเตอร์ตามรายงาน “222 reports of cases” ได้ให้หลักฐานการสัมผัสสิ่งแวดล้อมที่ชัดเจน รวมถึงภูมิคุ้มกันผิดปกติที่หายากในผู้ป่วยจำนวนมาก ซึ่งแม้ว่าสารนั้นจะอยู่ในเลือดหรือปัสสาวะ แต่ก็ไม่ได้หมายความว่าสารนั้นจะทำให้เกิดอาการทางระบบประสาท

ความท้าทายในการวินิจฉัยปัญหาทางระบบประสาท

นักประสาทวิทยาที่ไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกับกรณีใน New Brunswick ชี้ให้เห็นเหตุผลบางประการที่ญาติผู้ป่วย แพทย์ และเจ้าหน้าที่ของรัฐยังคงถกเถียงกันถึงสาเหตุของโรค โดยการวินิจฉัยที่แม่นยำอาจต้องใช้เวลา และโรคบางอย่างที่ตรวจพบในการศึกษา เช่น อัลไซเมอร์ อาจมีลักษณะที่ซับซ้อน ซึ่งจำเป็นต้องอาศัยความเชื่อมโยงจากครอบครัวและไทม์ไลน์จริง จึงจะเข้าใจว่าผู้ป่วยรายใดกำลังเป็นโรคสมองเสื่อม หนึ่งในอาการหลักที่ใช้ระบุโรคของผู้ป่วยใน New Brunswick คือโรคสมองเสื่อมที่ดำเนินไปอย่างรวดเร็ว แต่บางครั้งครอบครัวอาจมองข้ามสัญญาณเริ่มต้นของการเสื่อมของระบบประสาท ทำให้ดูเหมือนว่าโรคสมองเสื่อมนั้นเกิดขึ้นอย่างกะทันหัน เมื่ออาการทรุดลง ผู้ป่วยและครอบครัวมักจะสิ้นหวังและอาจไม่ยอมละทิ้งการวินิจฉัยครั้งแรกที่ได้รับ ดังนั้น การวินิจฉัยผิดพลาดจึงเป็น “โศกนาฏกรรม” เพราะผู้ป่วยอาจพลาดการรักษาหรือการดูแลที่เหมาะสม

-------------------

แหล่งข้อมูลอ้างอิง

Mysterious brain diseases in Canada weren't a mystery after all, https://www.nbcnews.com/health/health-news/mysterious-brain-diseases-canada-werent-mystery-rcna205134?

Canada medical mystery takes twist as study finds no evidence of brain illness, https://www.theguardian.com/world/2025/may/08/mystery-brain-illness-canada-new-brunswick